KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
Kişilik bozukluklarında kişiler genelde sosyal hayata uyum sağlayamazlar ve sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşarlar. Kişilik bozukluğu olan kişilerde genelde aşırı katı ve uyumsuz davranışlar görülür. Kişilik bozukluğu olan kişiler diğer insanlar tarafından tuhaf, manipülatif(kontrolcü ve değişimleyen), aşırı değişken ve aşırı ürkek olarak tanımlanabilirler.Kişilik bozukluklarında kişiler genelde sosyal hayata uyum sağlayamazlar ve sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşarlar. Kişilik bozukluğu olan kişilerde genelde aşırı katı ve uyumsuz davranışlar görülür. Kişilik bozukluğu olan kişiler diğer insanlar tarafından tuhaf, manipülatif(kontrolcü ve değişimleyen), aşırı değişken ve aşırı ürkek olarak tanımlanabilirler.
Paranoid Kişilik Bozukluğu
Ortada yeterli bir neden olmamasına rağmen başka insanların kendisini kıskandığından, arkasından işler çevirdiğinden veya kötülüğünü istediğinden kuşkulanır.
Sürekli olarak diğer insanları kendisine olan bağlılığını sorgular ve insanlara güvenmez.
İnsanlara sır vermek istemez çünkü verdiği sırların ona karşı kötü niyetle kullanılacağını düşünür.
Sıradan sözlerden olmayacak ve abartılı anlamlar çıkarır.
Devamlı kin tutar ve diğer kişilere karşı saldırgandır.
Şizoid Kişilik Bozukluğu
Bu bozukluk genellikle erken erişkinlikte başlar ve değişik bağlamlarda ortaya çıkar. Toplumsal ilişkilerden kopma ve kişilerarası ortamlarda bulunmaktan kaçınma veya bulunduğunda duygularını kısıtılı gösterme olarak karşımıza çıkar. Bu bozukluğa sahip kişiler yakın ilişkilerden kaçınır veya hoşlanmaz. Neredeyse her zaman yalnız kalmayı tercih eder. Bir başkası ile cinsel yakınlaşmaya neredeyse hiç ilgi duymaz ya da çok az ilgi duyar. Bu kişilerin yakın arkadaşları ve dostları yoktur. Duygusal olarak soğuktur, kopuktur ya da tekdüze bir duygulanımı vardır.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Düşüncelerde ve davranışlarda gariplik ve mistiklik ile kendini belli eden ; bilişsel çarpıtmaların ve sıradışı davranışların olduğu bir örüntüdür. Durugörü, büyüsel düşünme, altıncı his gibi şeylere inanma söz konusudur. Bu kişilerde kuşkuculuk ve kuşkucu düşünceler ile uygusuz ve kısıtlı duygulanımlar mevcuttur. Bu kişilerin alışılmışın dışında dış görünümleri ve kendilerine özgü, sıradışı davranışları vardır. Genelde yakın arkadaşları ve dostları yoktur. Aşırı bir toplumsal kaygı ve kişinin kendisi ile ilgili çok kuşkucu korkular söz konusudur.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Halk arasında sosyopat olarak bilinirler ve suç eğilimli kişilerdir. Madde kulllanımına rastlanabilir. Bu kişiler yasal yükümlülüklere uymazlar, yalan söylerler ve manipülatif davranışları vardır. Başkalarının haklarına el uzatırlar, sinirli ve saldırganlardır. Kendilerinin de başkalarının da güvenlikleri umurlarında değildir. Tehlikeli kişilerdir ve vicdan duyguları gelişmemiştir.
Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu
Değişik bağlamlarda ortaya çıkan kişilerarası ilişkilerde ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüsellik olarak tanımlanır. Bu bozukluğu yaşayan kişiler terk edilmekten çok korkarlar ve bunun için aşırı çaba sarfederler. Gözünde aşırı büyütme ile yerin dibine sokma arasında gidip gelen kişilerarası ilişkileri vardır. Kimlik karmaşası yaşarlar. Aşırı yemek yeme, aşırı para harcama, güvensiz cinsel ilişkiler yaşama, madde kullanımı, güvensiz araba kullanımı gibi davranışlar görülebilir. Genelde yineleyici intihar davranışlar ve manipülatif davranış örüntüsü söz konusudur.
Histriyonik Kişilik Bozukluğu
Aşırı duygusal ve ilgi çekme arayışı olan kişilerdir. İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olurlar. Davranışları ayartıcı, kışkırtıcı ya da baştan çıkarıcı ve uygunsuzdur. Birden değişen yüzeysel duygulara sahiplerdir. İlgi çekmek için dış görünüşlerini kullanırlar. Yapmacık davranır, gösteriş yapar ve duygularını abartırlar. Kolay etki altında kalırlar.Aşırı duygusal ve ilgi çekme arayışı olan kişilerdir. İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olurlar. Davranışları ayartıcı, kışkırtıcı ya da baştan çıkarıcı ve uygunsuzdur. Birden değişen yüzeysel duygulara sahiplerdir. İlgi çekmek için dış görünüşlerini kullanırlar. Yapmacık davranır, gösteriş yapar ve duygularını abartırlar. Kolay etki altında kalırlar.
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Aşırı büyüklenme, beğenilme gereksinimi ve eşduyum yapamama olarak kendini gösterir. Kendi başarılarını ve yeteneklerini abartırlar ; üstün biri olarak görülmek isterler. Sınırsız güç, başarı, güzellik, zeka ve yüce bir sevgi hayalleriyle uğraşırlar. Özel ve eşi benzeri bulunmaz kişiler olduklarını düşünürler. Çok beğenilmek isterler. Kayırılmak isterler ve bunu hak ettiklerini düşünürler. Sıklıkla başkalarını kullanırlar ve eşduyum yapamazlar. Kıskançtırlar ve herkesin onları kıskandığını düşünürler. Başkalarına karşı saygısız ve kendini beğenmişçe davranırlar.
Çekingen Kişilik Bozukluğu
Toplum içerisinde aşırı çekingen kişilerdir. Kendilerini neredeyse her konuda yetersiz hissederler ve olumsuz değerlendirilmekten çok korkarlar. Eleştirilme, onaylanmama veya dışlanma korkusu yüzünden ilişki kurmaktan kaçınırlar. Yakın ilişkilerde tutuk davranırlar. Kendini diğer insanlardan aşağı görürler. Utandırıcı olacağı düşüncesiyle bazı şeyleri söylemekten ve yapmaktan kaçınırlar.Toplum içerisinde aşırı çekingen kişilerdir. Kendilerini neredeyse her konuda yetersiz hissederler ve olumsuz değerlendirilmekten çok korkarlar. Eleştirilme, onaylanmama veya dışlanma korkusu yüzünden ilişki kurmaktan kaçınırlar. Yakın ilişkilerde tutuk davranırlar. Kendini diğer insanlardan aşağı görürler. Utandırıcı olacağı düşüncesiyle bazı şeyleri söylemekten ve yapmaktan kaçınırlar.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Başkalarının nasihatlerini ve/veya onaylarını almadan bir şeyler yapamayan kişilerdir. Genelde sorumluluk alamazlar. Desteklenmeyecekleri korkusuyla görüşlerini söyleyemezler. Kendi başlarına bir işe girişmekte veya bir iş yapmakta güçlük çekerler. Başkalarından bakım ve destek sağlayabilmek adına hoş olmayan işler yapabilmeye kadar giden aşırı durumlar görülebilir. Yalnız kaldıklarında kendilerini rahatsız ya da çaresiz hissederler.Başkalarının nasihatlerini ve/veya onaylarını almadan bir şeyler yapamayan kişilerdir. Genelde sorumluluk alamazlar. Desteklenmeyecekleri korkusuyla görüşlerini söyleyemezler. Kendi başlarına bir işe girişmekte veya bir iş yapmakta güçlük çekerler. Başkalarından bakım ve destek sağlayabilmek adına hoş olmayan işler yapabilmeye kadar giden aşırı durumlar görülebilir. Yalnız kaldıklarında kendilerini rahatsız ya da çaresiz hissederler.
